Trong thị trường tuyển dụng cạnh tranh hiện nay, sự chủ động (bao gồm chủ động tìm hiểu và chủ động thể hiện mình là những gì mà nhà tuyển dụng cần) là vũ khí vô cùng quan trọng giúp chúng ta tăng cơ hội trúng tuyển dù chưa sở hữu profile hoàn hảo nhất.
Đa số các ứng viên chỉ nộp CV và ngồi chờ, đối với nhà tuyển dụng mà nói, dù profile tốt đến đâu thì cũng chỉ là một đống dữ liệu trong quy trình tuyển dụng. Do đó, hãy chủ động cá nhân hóa CV theo từng công việc với từng yêu cầu khác nhau. Đừng chỉ dùng một chiếc CV từ khi còn học đại học để apply cho tất cả các vị trí việc làm!!!
Đôi khi, giữa những ứng viên cùng cạnh tranh, một chiếc CV được nhớ đến là đủ để được chọn trước cả khi vòng phỏng vấn diễn ra.
I. NHỮNG QUY TẮC CẦN TUÂN THỦ KHI VIẾT CV
QUY TẮC 1 – Làm đúng những yêu cầu tối thiểu
Những yêu cầu tối thiểu ở đây bao gồm chính tả, sự nhất quán về kiểu chữ, giãn cách dòng, căn lề,… Đây là những điều mà bạn phải cẩn thận trong việc soạn thảo bất kì văn bản nào, không chỉ là CV.
Vì sao điều này lại quan trọng?
Thứ nhất, nhà tuyển dụng sau khi đã nhìn hàng ngàn CV, họ có thể liếc qua và phát hiện ra ngay những lỗi này trong vài giây. Điều này có thể ảnh hưởng rất tiêu cực tới cảm nhận của họ đối với nội dung của CV. Thậm chí, họ có thể bỏ qua luôn CV của bạn.
Thứ hai, nó thể hiện sự không chỉn chu, cẩn thận. Điều này là điểm trừ rất lớn về tính chuyên nghiệp trong công việc. Điều gì đảm bảo là bạn không lặp lại những lỗi “nghiệp dư” này trong một văn bản quan trọng nào đó của doanh nghiệp sau này?
Để tránh gặp những lỗi này, ngoài việc chú ý cẩn thận hơn, bạn có thể dùng một số công cụ kiểm tra chính tả trên mạng. Ngoài ra, trước khi nộp hồ sơ, bạn nên đưa CV của mình cho ít nhất một vài người bạn/mentor xem và cho nhận xét.
QUY TẮC 2 – Chất lượng hơn số lượng
Trước tiên, điều này không có nghĩa là CV sơ sài hay thiếu những nội dung quan trọng. Bạn vẫn phải đầu tư công sức và thời gian để liệt kê những chi tiết cần thiết.
Tuy nhiên, một lỗi phổ biến là cố gắng nhồi nhét tất cả những gì đã làm vào CV, để rồi nó trở nên dài quá cần thiết (3-4 trang) hoặc trông rất kín đặc chữ.
Đứng từ góc độ của nhà tuyển dụng, do họ phải đọc rất nhiều CV, nên họ luôn có xu hướng muốn tìm thấy những chi tiết nổi bật nhất, nhanh nhất có thể. Một CV kín đặc hay quá dài sẽ cản trở điều này và có thể còn tạo tâm lý không tốt cho nhà tuyển dụng.
Để cải thiện điều này, bạn có thể thử “tự làm khó” mình bằng cách áp dụng những quy tắc sau:
- CV chỉ gói gọn trong 01 trang
- Font chữ Time New Roman, cỡ chữ 11
- Margin 0.8-1
- Bỏ cách ít nhất 1 dòng trống giữa mỗi phần chính
Sau đó lựa chọn những nội dung ấn tượng nhất trong profile của mình để đưa vào CV, và thẳng tay loại ra những hoạt động cũ, ngắn hạn hay ít nổi bật hơn.
Ngoài ra, phần mô tả của các hoạt động cũng cần ngắn gọn hết mức có thể.
QUY TẮC 3: Định lượng và định tính
Có một bí quyết viết kinh nghiệm làm việc trong CV có thể bạn chưa biết: đó là thay vì mô tả những nhiệm vụ mơ hồ, hãy tập trung vào những thành tích định tính và định lượng.
Các nhà tuyển dụng thường dự đoán thành công trong tương lai thông qua hiệu suất làm việc trong quá khứ. Vì vậy, điểm mấu chốt để có thể viết CV ấn tượng là phải chuyển đổi sơ yếu lý lịch của bạn từ một bản mô tả công việc sang một tài liệu báo cáo hiệu suất làm việc ngắn gọn.Thành tích thường có thể được phân loại thành các thuật ngữ định lượng và định tính.
Định lượng: bao gồm con số, tỷ lệ phần trăm, thống kê và phép so sánh. Nó cũng có thể bao hàm cả bề rộng và phạm vi trách nhiệm.
Định tính: bao gồm các danh hiệu, giải thưởng, sự công nhận, sự thừa nhận, và khen thưởng từ công ty.
Nếu công việc của bạn là viết báo cáo, hãy mô tả độ phức tạp của báo cáo đó. Nếu bạn đã phải vật lộn với dữ liệu, hãy mô tả dữ liệu lớn như nào, có bao nhiêu lát cắt, phải áp dụng những kỹ thuật nào để phân tích chúng.
Nếu bạn là chủ nhiệm hay trưởng ban của một CLB, hãy nêu rõ CLB có bao nhiêu thành viên, hoạt động CLB tổ chức thu hút được bao nhiêu người, v.v.
Những mô tả này sẽ giúp nhà tuyển dụng mường tượng ra được công sức bạn đã bỏ ra, cũng như độ quan trọng của những công việc bạn đã làm.
QUY TẮC 4: Tập trung vào kết quả, thay vì quá trình
Nhiều bạn sinh viên không thiếu nội dung để cho vào CV, có những bạn năm 1, năm 2 CV đã dài 2-3 trang, trong đó có danh sách rất dài tất cả các kinh nghiệm thực tập, hoạt động ngoại khóa, giải thưởng từ các cuộc thi,…
Tuy nhiên, hãy thử nghĩ xem nhà tuyển dụng có thực sự muốn nghe tất cả quá trình này của bạn hay không? Thay vào đó bạn cần thể hiện rõ ảnh hưởng của những việc đã làm tới bản thân và những dự án, tổ chức, công ty mà bạn đã tham gia.
Có 3 cơ hội để “tập trung vào kết quả” trên CV:
🎯 1. Kết quả của hành động
Bạn cần nói rõ được các hành động đã làm tạo được những kết quả gì cho dự án/nhóm làm việc, và xa hơn nữa là ảnh hưởng của những hành động đó tới tổ chức, công ty (VD: tăng lượng khách hàng, tiết kiệm chi phí, khiến quy trình hiệu quả ơn, v.v.)
🎯 2. Các kỹ năng thu được
Một trong những điều mà nhà tuyển dụng muốn nhìn thấy nhất trên CV là những kỹ năng phù hợp cho công việc họ đang tuyển.
Vì vậy, bạn cần tận dụng những bullet point để nhấn mạnh những kỹ năng mình đã học/áp dụng được trong quá trình thực tập/làm việc ở một nơi nào đó.
🎯 3. Kinh nghiệm có chọn lọc
Nhà tuyển dụng tuy hiểu rằng sinh viên thường sẽ tham gia nhiều hoạt động để trải nghiệm, nhưng họ cũng muốn nhìn thấy một hướng đi nghề nghiệp nào đó đang được định hình.
Ví dụ như bạn đang muốn apply vào một marketing agency, thì sẽ rất tốt nếu như 1-2 lần thực tập gần đây nhất trên CV có liên quan đến advertising hay digital marketing. Điều đó sẽ cho thấy các bạn có suy nghĩ nghiêm túc về mục tiêu nghề nghiệp khi apply vào công ty đó.
QUY TẮC 5: Nếu không thể trở thành xuất sắc nhất, hãy chọn lối đi riêng
Có hai khái niệm trong chiến lược kinh doanh được hầu hết các doanh nghiệp áp dụng, và chúng cũng hé lộ một bí quyết cạnh tranh trong sự nghiệp nói chung, đó là: “Làm tốt hơn” (Operational effectiveness) và “Định vị khác đi” (Strategic positioning).
Nhiều doanh nghiệp thường nghĩ mình đủ cạnh tranh khi làm giống đối thủ, nhưng hiệu quả hơn. Họ sẽ tập trung tối ưu hóa vận hành để ra kết quả nhanh hơn, nhiều hơn, đạt tiêu chuẩn hơn.
Cách nghĩ này cũng giống đa số chúng ta, đặc biệt là các bạn trẻ, khi xây dựng profile xin việc. Chúng ta nghe thấy các ứng viên khác làm gì thì làm giống thế, và cố gắng làm tốt hơn.
Người ta điểm GPA 3.5, thì mình phải cố 3.6. Người ta có CFA level 1, thì mình phải cố level 2,3. Người ta bằng khá thì mình phải cố bằng giỏi.
Vấn đề của cách tư duy này là: nó rất dễ bị bắt chước và đuổi kịp.
Sau một thời gian, các ứng viên luôn cảm thấy đuối vì kể cả GPA 3.9, CFA Level 3, hay bằng xuất sắc cũng dần không còn là hiếm.
Và đây là lúc giá trị của cách tư duy thứ hai được thể hiện.
Tư duy “Định vị khác đi” (Strategic positioning) giúp chúng ta cạnh tranh dựa trên việc xây dựng một profile độc nhất. Nó gắn liền với mục tiêu dài hạn, và bao gồm những lựa chọn kinh nghiệm hợp lý và khác biệt.
Ví dụ, nếu bạn định vị bản thân theo sự nghiệp ngoại giao, thì bạn phải lựa chọn học và thực tập ở những nơi khác với một ứng viên định vị bản thân theo sự nghiệp tài chính. Bạn không thể buồn vì mình không có bằng CFA, vì thời gian của bạn nên dành để đi thực tập ở Liên Hợp Quốc chẳng hạn.
Sự nghiệp của bạn sẽ cạnh tranh hơn, nếu bạn sẵn sàng có những quyết định đánh đổi hợp lý để nó trở nên khác biệt.
II. NHỮNG KỸ NĂNG ĐƯỢC ĐÁNH GIÁ CAO TRONG CV
Khác với điểm số, hoạt động, hay các giải thưởng, kỹ năng là thứ cụ thể nhất mà nhà tuyển dụng có thể nhìn vào để đánh giá bạn có tiềm năng làm được việc ở công ty/tổ chức của họ hay không.
Dưới đây, nhóm tác giả sẽ giới thiệu một số kỹ năng “đắt giá” mà các bạn sinh viên nên cố gắng xây dựng và thể hiện trên CV.
Lưu ý: Với mỗi ngành nghề sẽ có những đặc thù riêng, đòi hỏi một số kỹ năng riêng. Tuy nhiên, các kỹ năng dưới đây thỏa mãn 3 tiêu chí sau:
1. Có thể mô tả được một cách tương đối rõ ràng trong CV
2. Có thể áp dụng cho nhiều vị trí khởi điểm đáng giá hiện nay
3. Đa số đều có thể rèn luyện để có những kỹ năng này
🔥 Data analysis – Kỹ năng phân tích dữ liệu
Một trong những công việc “chuyên môn” đầu tiên của thực tập sinh là phải làm việc với đống dữ liệu mà sếp của bạn không có thời gian để nghiên cứu chi tiết.
Dữ liệu ở đây có thể là số liệu kinh doanh, các báo cáo về xu hướng thị trường, hay những lợi thế cạnh tranh chỉ có thể “nghe ngóng” được từ những nguồn độc đáo.
Hơn thế nữa, sếp của bạn sẽ đặc biệt chú ý nếu bạn không chỉ biết thu thập hay tổng hợp dữ liệu mà còn gợi ý được cho công ty/tổ chức nên làm gì dựa trên dữ liệu bạn đã phân tích.
🔥 Complex Problem-Solving: Kỹ năng giải quyết các vấn đề phức tạp
Doanh nghiệp tuyển dụng bạn để giao cho bạn những vấn đề phức tạp mà máy móc chưa thể thay thế con người. Do đó, họ cần những ứng viên có khả năng định hình và giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp thực ra bao gồm nhiều kỹ năng khác như: Kỹ năng quản lý thời gian, Kỹ năng quản lý dự án, Kỹ năng định hình và đưa ra giải pháp,…
Vì vậy, hãy không ngừng trau dồi kỹ năng này bằng cách khi gặp 1 vấn đề, hãy cố gắng tư duy và hành động theo 4 bước sau đây:
1. Defining the problem – Xác định vấn đề
2. Generating alternatives – Đưa ra nhiều hướng giải quyết khác nhau
3. Evaluating & selecting alternatives – Đánh giá & lựa chọn giải pháp
4. Implementing solutions – Triển khai giải pháp
🔥 Cross-functional/cross-cultural collaboration – Phối hợp “đa phòng ban/đa văn hóa”
Nhiều dự án trong các công ty lớn đòi hỏi nhân viên từ các phòng ban khác nhau phải phối hợp để tạo ra kết quả.
Nếu làm việc trong những tập đoàn đa quốc gia, bạn có thể sẽ phải làm việc cùng đồng nghiệp đến từ những nền văn hóa khác.
Khả năng hiểu và điều phối những quan điểm đa dạng từ đồng nghiệp sẽ là vũ khí để bạn tạo ảnh hưởng tích cực lên kết quả chung của team.
🔥 Resourcefulness – Tháo vát
Không chỉ là đặc điểm tính cách, kỹ năng tháo vát đến từ việc không đầu hàng trước khó khăn, thay vào đó tìm mọi cách để tạo ra kết quả tích cực cho công việc.
Điều này rất quan trọng với những bạn mới ra trường vì các bạn chưa quen với công việc, nhưng lại chịu áp lực phải làm được việc trong một thời gian ngắn.
III. MỘT MẪU CV ĐƠN GIẢN NHƯNG PHÙ HỢP TRONG MỌI HOÀN CẢNH
Nhóm tác giả sẽ đưa ra 1 mẫu CV bao gồm các thông tin thiết yếu cần được thể hiện như sau:
1. Name (Họ và tên)
2. Contact details (Thông tin liên lạc)
Bao gồm email công việc và số điện thoại. Tránh cung cấp các thông tin không cần thiết như ngày sinh nhật (trừ khi được hỏi).
3. Education/ Qualifications (Trình độ học vấn/ Bằng cấp)
– Liệt kê bằng cấp cao nhất một cách đầy đủ
(VD: Cử nhân ngành Kinh tế, khoa Kinh tế đối ngoại,…)
– Nhấn mạnh về đề tài Khóa luận tốt nghiệp/ Luận văn ThS của bạn
– Đính kèm link bảng điểm (nếu được yêu cầu)
4. Work experience (Kinh nghiệm làm việc/ Hoạt động ngoại khóa)
5. Skills (Kỹ năng)
6. Referees (Người xác minh)
Nội dung bài viết nằm trong Cuốn cẩm nang “Hành trình tự hướng nghiệp” của nhóm dự án Career Station thuộc Viện Kinh tế và Kinh doanh quốc tế – Trường Đại học Ngoại Thương. Xin chân thành gửi lời cảm ơn và ghi nhận sâu sắc tới đội ngũ triển khai dự án Career Station đã tạo nên một tài liệu hướng nghiệp chất lượng, truyền cảm hứng và nâng bước cho thế hệ trẻ trên con đường chuẩn bị sự nghiệp.
